افرادي که به فراگيري علوم و هنر در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالي موفق مي شوند، تقريبا يک پنجم عمر خود را از مقطع ابتدايي تا پايان تحصيلات دانشگاهي در محيط هاي آموزشي سپري مي کنند. از اين رو ضوابط طراحي مدرسه مناسب اين فضاها و رعايت استانداردها و شاخص هاي کيفي از عوامل مهم و تاثيرگذار در بالا بردن سطح کيفيت فضاهاي آموزشي محسوب مي شود.
معماري در مدرسه نقش مؤثري در آموزش فرزندان کشور دارد چيزي که مهم است از معماري مدرسه چه ميخواهيم. يکي از عوامل مؤثر تربيتي در آموزش و پرورش نوين، چگونگي معماري فضاي مدرسه است که در آن شناخت ضوابط طراحي مدرسه بسيار حائز اهميت مي باشد.
جهت
آموزش به ساده ترين صورت عبارت است همانگ کردن انسان با ضروريات زندگي و نيازمندي هاي محيط خود .تشکيلات آموزش و پرورش در ايران از دوران باستان تا کنون تغييرات و دگرگوني هاي فراواني داشته است .
نخستين سازمان آموزشي خانواده بود، والدين هر طفل مسئوليت داشتند، فرزندان خود را براساس موازين دين زرتشت تربيت کنند.
آموزش در آتشکده ها که به تدريج گسترش يافت ودر کنار اين آتشکده ها فرهنگستان هايي هم به وجود آمد.
علاوه براين دو نوع آموزش که ويژه همگان بود سازمان هاي تربيتي و آموزشگاه هاي درباري بودند که در قلب کاخ ها قرار داشتند و ويژه شاهزادگان و بزرگان بود. مسئوليت عمده اين آموزشگاه ها، در پرورش مديران براي اداره مملکت و تربيت شاهزادگان براي به دست گرفتن حکومت خلاصه مي شد و از آموزش علوم و فنون مختلف خبري نبود.
نخستين و کهن ترين مدرسه در عراق مدرس? نظاميه بغداد است که توسط خواجه نظام الملک طوسي به سال 457 هجري پي ريزي شد. مي توان گفت که مهمترين بناي عمومي از ساختمان هاي شهري مدرسه بوده که بر سه نوع است:
که معمولا در خانه ،بالا خانه،سر کوچه يا در خانه ملا بوده و مقدمات الفبا، قرآن و خواندن را درآن فرا ميگرفتند.
که شامل دو سطح بوده .يکي مقدماتي شامل صرف و نهي. ادبيات فارسي، علوم فقهي، که در واقع حکم مدرسه متوسطه را داشته است. مدرسه بدليل شرايط کساني که در آنجا تحصيل مي کرده اند، فضاهاي مختلفي را داشته است.
داخل مدرسه حياطي سر سبز و با حجره و ايوان هايي که در اطراف داشته است .محل سمينار ها در ايوان ها بوده و بحث هاي دونفره در پيشخوان انجام ميشد.
به طور کلي فضاي مدرسه ها قبل از به وجود آمدن مدارس به شيوة اروپايي، به اماکني گفته مي شد که در آن تحصيل علم دين مي کردند، تنها به خاطر مدرس? طلاب دين احداث مي گرديد.
به اين صورت بوده به که يک حياط درونگرا براي اينکه تمرکز حواس داشته باشند که حجره ها و ايوان ها دور آن قرار گرفته است.
جهت
تاريخ تحولات آموزش وپرورش در ايران دونوع تکامل وتحول راشاهدبوده است:
1-تکامل تدريجي2-دگرگوني بنيادي.
به طور اجمالي توسعه آموزش وپرورش ومحيط کالبدي آنرا درچهاردوره ميتوان ذکرکرد:
1-دوره ساسانيان2-دوره سلجوقيان 3-دوره صفويان 4-دوره معاصر
نخستين ومهمترين عنصرفرهنگ درادوارپيشين ايران باورهاي تعليم تربيت دين زرتشت بود.
ترويج تعليم وتربيت بسيارتحت تاثيرآيين زرتشت قرارداشت.دراين دوران جامعه به شدت طبقاتي بود وتعليم وتربيت دردوبسترجداگانه ومتمايز رشدميکرد .نخست درسطح عمومي که آموزش هاي اخلاقي وبدني درآن صورت ميپذيرفت وآنرا آگورا ميناميدند.
دردوره ساساني تعليم وتربيت عمومي به مراتب وسيع تروسازمان يافته تر ازقبل بوده وبنابراين ساسانيان دررسيدن به اهداف تربيتي موفق ترعمل کردند.
آموزش وپرورش درعصرسلجوقي درمقايسه بانظام آموزشي ايران دردوره هاي قبل تفاوت هاي عمده اي پيداکرد.
بزرگترين اتفاقي که دراين زمان براي کشوررخ داد يکي شدن مذهب يعني شيعي شدن آن بود که سبب بوجودآمدن محيط تازه ومساعدي براي شکوفايي هنرومعماري وتعليم وتربيت شد.عصرصفوي زمان تداوم وتکامل سنت ها ومحيط آموزشي درايران بود ونه فصل دگرگوني ساختاري وفلسفي آن مدارس صفوي به عنوان مدارس کلاسيک ايران شناخته شدند بهترين نمونه معماري درمدرسه شاه سلطان حسين (مدرسه مادر) مشاهده کرد.
ازاواسط سده نوزده ميلادي وبه دنبال وقوع تحولات داخلي وبين المللي ايران دست خوش دگرگوني هاي وسيع سياسي اجتماعي شد.
دگرگونيها بعد فرهنگي هم داشتند وتاثيري که درآموزش گذاشته بودند الگو برداري ازسيستم آموزشي غرب بوداين سيستم آموزشي دومساله رادربرداشت:
نخست فاصله گرفتن ازاصالت هااي مذهبي ودوم رويکرد هاي غربي
دوره تحصيلي 6 ساله اي است که دانش آموزان از سن 6 سالگي به آن وارد شده، پس از طي نمودن 6 سال پايه تحصيلي، در صورت موفقيت در امتحانات گواهينامه پايان دوره ابتدايي را دريافت مي نمايند.
دبستان مقطعي از نظام آموزشي امروز است که آموزش رسمي کودك آغاز ميشود و مدرسه در رشد کودك تاثير قابل ملاحظه اي بر جا ميگذارد.
رشد ذهني کودك در اين دوره سريع است و به تدريج خواندن و نوشتن و حساب کردن آموخته ميشود.
رشد جسماني در دوره ي دبستاني به نسبت کند تر از دوره هاي قبل است.
در دورة دبستاني رشد ذهني و استدلال کودك سريع است و کودك به تدريج مهارت در حل مسئله راکسب ميکند.
کودك دبستاني از اين که مبادا مورد توجه و محبت والدين /معلم ها و هم بازي ها قرار نگيرد مضطرب و نگران ميشود. به همين دليل براي جلب توجه به تقليد از رفتار اطرافيان و همانند سازي با انان ميپردازد.
رشد اجتماعي کودك در دوره ي دبستاني بسيار سريع است و معلم ها و هم بازي ها در ان نقش مهمي دارند.
چند جانبه بودن فرايند رشد کودك که نيازمند بستر متنوعي است.
سرعت و پيوستگي جريان رشد که حالت متراکمي داشته و به صورت تجربه هاي نو بر پايه ي تجربه هاي قبلي گسترش مي ياببد.
کودك براي مطابقت خود با محيط به جذب آن در وجود خويش نياز مند است .اين جذب در نهايت منجر به شکل گيري الگوها و تصورات ذهني از محيط ميشود.
کودك بيش از هر چيز از بازي هاي خود مي آموزد و از راه آن به بلوغ ميرسد .کودکي که بازي ميکند هوش و تمايل به تجربه را در خود رشد ميدهد و روحيه ي اجتماعي اش را از راه تقويت ميکند .
هوش عملي پيش از هوش نظري پديد مي ايد و هوش نظري در واقع اگاهي کودك نسبت به نتايج هوش عملي است .اين نظريه يکي از دست اورد هاي به شمار ميرود. که پايه و اساس تربيت فعال روان شناسي مدرن است .
زبان که ابزار اصلي سازش با اجتماع است بر کودك تحميل ميشود . اين زبان براي بيان نيازها و تجربه هاي شخصي او مناسب نيست .بنابراين کودك نمادهايي ميسازد که در بازي هاي او به کار ميروند .
تصوير ذهني از ادراك محيط ناشي ميشود و ادراك هم خواني احاس و محيط است .تصاوير ذهني دو دسته اند :تصاوير برگرداننده / تصاوير پيش بيني کننده.
در راستاي جهت دهي رشد همه جانبه دانش آموزان، اهداف دوره ابتدايي بر مبناي نگرش دانش آموزان با توجه به سن آنها به شرح زير تعيين گرديده است:
– آموزش مسائل اعتقادي – اخلاقي
– آموزش مسائل علمي – آموزشي
– آموزش مسائل فرهنگي – هنري
– آموزش مسائل اجتماعي
اين دوره تحصيلي مشتمل بر آموزش هفتگي دروس مختلف مي باشد، که متناسب با پايه هاي تحصيلي ساعات اختصاص يافته براي هر درس متفاوت مي باشد و زمان آموزش کامل در هر پايه بر ميناي 200 روز کاري در هر سال، برنامه ريزي گرديده است.
منبع:
درباره این سایت